Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Iris foetidissima & Bunium bulbocastanum

fotò
fotò
Coutello(-pudènto)

Iris foetidissima

Iridaceae

Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.

Descripcioun :
Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.

Usanço :
La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.

Port : Grando erbo
Taio : 50 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae


Ordre : Aspargales

Coulour de la flour : Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 6 cm
Flourido : Printems - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet

Liò : Bos fres - Ribiero - Baragno - Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753

fotò
fotò
Bizoc

Bunium bulbocastanum

Apiaceae Umbelliferae

Àutri noum : Aglan-de-terro, Pissagou, Babarouoto, Castagnolo.

Noms en français : Noix-de-terre, Terre-noix.

Descripcioun :
Lou bizoc trachis dins li tepiero roucaiouso pulèu de Prouvènço dóu levant. Lis enflourejado en brout se recounèisson i noumbróusi bratèio (5 à 10) is oumbello (de 8 à 20 rai) e oumbellulo. I'a dos meno de fueio (fotò). Fai uno cabosso de 1 à 2 cm de diamètre. En Alouos se dis di pichòti poumo-de-terro :"A pas proun plóugu, li a que de bizoc aquest an" (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Coumpara emé l'agland-de-terro que ié sèmblo proun.

Usanço :
"A la primo, se manjavo la rabo de la babarouoto cruò" (in J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 60). Li grano soun acampado coume de cumin e li fueio podon remplaça lou juvert.

Port : Erbo
Taio : 0,2 à 0,6 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Bunium
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae

Ordre : Apiales

Coulour de la flour : Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 40 à 50 mm
Flourido : Printèms - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2300 m
Aparado : Noun
Mai à juliet

Liò : Tepiero roucaiouso - Esboudèu - Champ
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Éuropo-Ouèst
Ref. sc. : Bunium bulbocastanum L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
ges
RR
C
C
CC
CC
CC
CC

Iris foetidissima & Bunium bulbocastanum

C
CC
R
R
R
ges
ges
ges

Coumpara Coutello(-pudènto) emé uno autro planto

fotò

Coumpara Bizoc emé uno autro planto

fotò